Logistics Đô thị trong Kỷ nguyên số: Tầm nhìn Physical Internet và thực tiễn tại các đô thị Việt Nam

02/12/2025 16:12

Ngày 02/12/2025, Trường Đại học Công nghệ GTVT (UTT) đã tổ chức Hội thảo Quốc tế Logistics Đô thị trong Kỷ nguyên số: Tầm nhìn Physical Internet và thực tiễn tại các đô thị Việt Nam, thu hút sự tham dự của nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế, các nhà khoa học, giảng viên và đông đảo sinh viên. Sự kiện đánh dấu bước tiến quan trọng của UTT trong tăng cường hợp tác quốc tế và thúc đẩy các nghiên cứu ứng dụng trong lĩnh vực logistics và giao thông đô thị.

Hội thảo có sự góp mặt của các diễn giả: GS. Russell Thompson - Đại học Melbourne (Úc), chuyên gia trong lĩnh vực logistics đô thị; PGS.TS. Nguyễn Minh Hiếu - Trường Đại học GTVT; và TS. Trương Thị Mỹ Thanh - Khoa Công trình, Trường Đại học Công nghệ GTVT. Các báo cáo tập trung phân tích cơ hội và thách thức của logistics đô thị trong bối cảnh thương mại điện tử tăng trưởng mạnh và nhu cầu vận chuyển “giao hàng chặng cuối” tăng mạnh.

Phát biểu khai mạc, TS. Nguyễn Văn Lâm – Phó Hiệu trưởng Nhà trường nhấn mạnh, logistics đô thị đang đối mặt với những áp lực chưa từng có: ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường, chi phí vận hành tăng cao và sự thiếu đồng bộ trong hạ tầng vận tải. Trong bối cảnh đó, việc tìm kiếm những mô hình vận hành mới thông minh hơn và bền vững hơn là nhiệm vụ vô cùng cấp thiết. Một trong những mô hình được thảo luận sâu tại hội thảo là Physical Internet (Internet Vật lý) - ý tưởng đổi mới mang tính cách mạng nhằm tối ưu hoá kết nối, chia sẻ và tiêu chuẩn hóa trong mạng lưới logistics.

TS. Nguyễn Văn Lâm – Phó Hiệu trưởng Nhà trường phát biểu tại chương trình

TS. Nguyễn Văn Lâm – Phó Hiệu trưởng Nhà trường tặng hoa cho các diễn giả

Báo cáo tại Hội thảo, TS. Trương Thị Mỹ Thanh chỉ ra những đặc điểm đặc thù của logistics đô thị tại Việt Nam: mật độ dân cư cực cao, 60% đường ngõ dưới 5m, tỷ lệ xe máy chiếm 86% phương tiện, và sự bùng nổ thương mại điện tử khiến nhu cầu giao nhanh tăng mạnh. Những yếu tố này buộc hệ thống logistics phải hoạt động theo mô hình nhiều tầng chuyển tải từ xe tải sang xe máy làm tăng chi phí và áp lực lên hạ tầng.

TS. Trương Thị Mỹ Thanh - Khoa Công trình, Trường Đại học Công nghệ GTVT chia sẻ tại hội thảo

Những chia sẻ của GS. Russell Thompson đã giúp người nghe hình dung rõ hơn các xu hướng quốc tế trong tối ưu hóa mạng lưới logistics, đặc biệt thông qua mô hình Physical Internet (PI) - hệ thống cho phép mở, chia sẻ và liên thông tài nguyên vận tải thay vì vận hành theo các “vòng kín” riêng lẻ. Từ nghiên cứu trường hợp tại Melbourne, diễn giả cho thấy việc sử dụng chung trung tâm trung chuyển, tăng tải trọng phương tiện, giảm quãng đường xe chạy và ứng dụng Digital Twin có thể nâng hiệu quả mạng lưới lên gấp nhiều lần, đồng thời giảm phát thải và chi phí vận chuyển.

GS. Russell Thompson - Đại học Melbourne (Úc) báo cáo tham luận tại chương trình

Trong khi đó, PGS.TS Nguyễn Minh Hiếu mang đến góc nhìn từ đội ngũ giao hàng tuyến cuối cùng của chuỗi logistics. Từ hàng nghìn mẫu khảo sát tại Hà Nội và TP.HCM, diễn giả cho thấy tỷ lệ tai nạn của tài xế giao hàng lên tới hơn 53%, tần suất hành vi rủi ro cao (vượt đèn đỏ, dùng điện thoại khi lái xe, chạy ngược chiều…), cùng áp lực lớn về thời gian, thu nhập và điều kiện lao động. Báo cáo cũng nêu các rào cản đối với việc chuyển sang xe máy điện - vấn đề quan trọng khi Việt Nam đang hướng tới vùng hạn chế xe xăng và logistics xanh.

PGS.TS Nguyễn Minh Hiếu, Trường Đại học GTVT chia sẻ tham luận

Theo các diễn giả, nếu được triển khai đúng hướng, Physical Internet sẽ tạo bước chuyển căn bản cho logistics đô thị Việt Nam: giảm ùn tắc, tối ưu tải trọng phương tiện, giảm chi phí giao nhận, tăng hiệu quả vận tải, chuẩn hóa chuỗi cung ứng và hình thành nền tảng dữ liệu quan trọng cho việc ra quyết định và hoạch định chính sách. Đây là hướng tiếp cận quan trọng để xây dựng mô hình logistics xanh – thông minh – bền vững tại các đô thị lớn như Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh.

Bên cạnh các báo cáo chuyên môn, hội thảo cũng là không gian để giảng viên và sinh viên UTT trao đổi trực tiếp với chuyên gia, cập nhật xu thế mới của ngành, cũng như mở rộng cơ hội hợp tác nghiên cứu. Nhà trường sẽ tiếp tục đẩy mạnh quốc tế hóa hoạt động đào tạo và nghiên cứu, trong đó lĩnh vực logistics - đô thị thông minh là một trong những hướng ưu tiên.

Sự thành công của hội thảo góp phần củng cố vị thế của UTT như một đơn vị tiên phong trong nghiên cứu, đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ vào giải quyết các vấn đề thực tiễn của ngành Giao thông vận tải. Đồng thời, sự kiện cũng mở ra triển vọng mới trong hợp tác quốc tế, hướng tới mục tiêu nâng cao chất lượng đào tạo và thúc đẩy hệ sinh thái đổi mới sáng tạo tại Nhà trường.